Çarhi (1900-1979)
Klasik Özbek edebiyatının geleneksel yönünü modern edebiyata taşıyan bir şair olarak bilinen Askarali Hemraalioğlu Çarhi, 23 Şubat 1900’da Kokand’da doğdu. İlkokula eski mektepte başlayan Askarali babasından hat, annesinden ise şiir yazma sanatını öğrendi. Şair hafız olacağını Sa’di, Nevai, Bedil’in gazellerini gençlik döneminde okuyarak gösterdi. Süleymankul Raci, Mirza Hokandi gibi şairlerden “Aruz” kaidelerini öğrendi. Ekim (1917) devrimi sonrasından başlayarak “Çarhi” lakabı ile devamlı şiirler yazdı ama uzun zaman şiirlerinin basılması için bir çaba göstermedi.
Çarhi 1938-39 yıllarından itibaren “Yeni Fergane” gazetesinde ve “Muştum (Yumruğum)” dergisinde aktif olarak çalışmaya başladı. “Şirin ve Aççık (Tatlı ve Acı), “Şiirler”, “Alihoca Hocaali”, ”Divan” isimli kitaplarını okuyucularına takdim etti.
Çarhi’nin icadında lirik şiirlerin yanında hicvi şiirler de yer alır. Eserlerinde göze çarpan akıcılık, nefaset, haya ve ihtimam, dinleyicilerini kendine cezbetmiştir.
Klasik Edebiyatımızın esas vezni sayılan aruz veznini ustaca kullanabilmesi, bunun dışında çeşitli formlarda başarılı ve verimli eserler vermiş olması onun yetenekli bir şair olduğunu gösterir. O uzun yıllar Kokand’daki “Mukimî” müzesinde bilimsel çalışmalar yapmış Mukimî mirasını bir araya getirilmesi ve korunması için titizlikle çalışmıştır.
1975 yılında “Özbekistan Halk Şairi” onursal unvanı verilmiştir.
Çarhi yetenekli bir gazel, şarkı, şiir yazarı ve samimi bir marifet önderi nitelikleriyle okurlarının hafızasında silinmez izler bırakmış bir ustadır.
18 Aralık 1979’da Kokand’da vefat etti.
